ΛΙΘΟΛΟΓΙΑ: Κάθε πέτρα είναι η Γη

Ο κόσμος , που τίθεται απέναντί μας και ταυτόχρονα μας περιέχει βρίσκεται σε συνθήκη προ της περιβαλλοντικής καταστροφής. Η μπαναλιτέ αυτής της διαπίστωσης δεν μπορεί να μας κάνει να την αγνοήσουμε. Τώρα που ο κατασκευασμένος κόσμος έχει πάρει τη θέση του φυσικού στη γεωλογία της ανθρωπόκαινου, αποκτάμε ταυτόχρονα την επίγνωση ότι «το σπίτι (μας) έχει πάρει φωτιά», διατύπωση που συνοψίζει, κατά τον Καρλ Πόπερ, τη φιλοσοφία του Ηράκλειτου. Η άρνηση αυτής της συνθήκης, σαν να μπορούσε να γίνει κάτι για να αποφευχθεί η καταστροφή, φαίνεται να μην είναι ικανή να αναστρέψει την κατεύθυνση των πραγμάτων. Η άρνηση της άρνησης, η επιστροφή στη βιωσιμότητα του πλανήτη, δεν είναι δυνατή μέσα στη διαλεκτική της καταστροφής του από τον πολιτισμό. Έναντι αυτής της ριζικής αδυναμίας αναμέτρησης με το πραγματικό, η άρνηση της άρνησης μπορεί να γίνει είτε ειρωνεία -ειρωνεία για την αδυναμία της πράξης εναντίωσης- είτε ένα είδος παραγωγικής υποχώρησης. Στη Λιθολογία διερευνώνται και οι δύο προσεγγίσεις της καταστροφής: τόσο με την ειρωνεία και τον αυτοσαρκασμό -δες πόσο ηλίθιος είμαι που ασχολούμαι με την καταστροφή του πλανήτη, σαν να μπορούσα κάτι να κάνω γι’ αυτό- όσο και με έναν παραγωγικό αναστοχασμό. Τι παράγει αυτός ο αναστοχασμός επάνω στην κατασκευασμένη γεωλογία της πέτρας και του πλανήτη; Παράγει αισθήματα και αδύναμες υποθέσεις, σε ένα είδος επανιδιοποίησης χωρίς ενοχές του βιομηχανικού μας παρελθόντος και της ανθρωπογενούς γεωλογίας: από την κλίμακα της πέτρας μέσα στη χούφτα μας έως τις γεωλογίες των αστερισμών. Δεν μπορείς να θέλεις να γνωρίσεις κάτι με επιστημοσύνη χωρίς να το αγαπήσεις, ακόμη κι αν πρόκειται για το απόλυτο κακό.

Η ιστορία μιας μικρής πέτρας συμπυκνώνει την ιστορία της Γης και δεκαπέντε δισεκατομμύρια χρόνια συμπαντικής γενεαλογίας. Με την απίστευτη πολυπλοκότητά της και τον αχανή της χώρο, κάθε πέτρα είναι η Γη. Με αυτή την έννοια, η ευθύνη μας και η φροντίδα που αναλογεί σε κάθε μικρό κομμάτι του εγγύς γεωλογικού χώρου καθενός μας είναι ταυτόχρονα και φροντίδα για ολόκληρη τη Γη.

Η εργασία της Λιθολογίας έχει παράξει μια σειρά τρισδιάστατων κατασκεών που ονομάζουμε μηχανές και  θα ήθελαν να λειτουργούν ως επιβραδυντές μιας ματαίωσης, με όποια συναισθήματα μπορεί αυτή η συνεχής αναβολή να δημιουργήσει. Από την άλλη μεριά, σε μια σειρά από δισδιάστατα έργα, που ονομάζουμε συμβάντα, κάθε φορά συμβαίνει κάτι, που επανακαθορίζει τη θέση μας απέναντι στην ανθρωπόκαινη πέτρα (το βότσαλο, τον βράχο, το νησί, τον αστεροειδή, το άστρο). Εν τέλει, τα έργα είναι επινοημένες οπτικές διατυπώσεις μιας διευρυμένης γεωλογίας που περιέχει την ιστορία, την πολεοδομία, τη μυθολογία και την κοσμολογία, ιδωμένες μέσα από την εμπειρία της ζωής ανάμεσα στις πέτρες. Τέλος, παρουσιάζεται στην έκθεση μια εργασία ποιητικών και σχεδιαστικών αφηγήσεων στη μορφή ενός  βιβλίου με τίτλο Κάθε πέτρα είναι εσύ, που περιέχει τις κειμενικές και σχεδιαστικές αναπεριγραφές δώδεκα λίθων, και ένα δοκίμιο για την αγάπη προς το αν-ανθρώπινο. Το βιβλίο Κάθε πέτρα είναι εσύ και η  εγκατάσταση μηχανών και συμβάντων με τίτλο Κάθε πέτρα είναι η γη συναποτελούν το τελικό ασεμπλάζ της έκθεσης της Λιθολογίας.































Ζήσης Κοτιώνης
Λιθολογία: κάθε πέτρα είναι η Γη
Μάιος 2021
στο Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων
Επιμέλεια έκθεσης:
Χριστόφορος Μαρίνος
ιστορικός τέχνης, επιμελητής εικαστικών εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ

Φωτογραφική επιμέλεια: Βασίλης Μακρής